تأثیر نوع خاک و مکان رویش بر میزان مواد مؤثره گیاهان دارویی

در مورد گیاه رازیانه، ازت باعث افزایش محصول میوه گیاه به مقیاس بیش از یک و نیم برابر می گردد. همچنین وجود ازت به مقدار 200 کیلوگرم در هکتار، باعث افزایش مقدار اسانس رازیانه می شود، ولی افزایش بیشتر مقدار ازت از مقدار آنِتول در اسانس این گیاه می کاهد.

تحقیقات انجام شده روی گیاه سنبل الطیب نشان می دهد که مقادیر متوسط ازت باعث افزایش اسانس موجود در ریشه خواهد شد. در این حالت، رشد پیکر رویشی گیاه نیز مطلوب خواهد بود. با وجود آنکه ازت زیاد باعث افزایش رشد پیکر رویشی گیاه و همچنین توسعه ریشه این گیاه خواهد شد ولی هیچگونه تأثیری در مقدار اسانس آن نخواهد داشت.

تحقیقات نشان می دهد که ازت فراوان باعث کاهش میزان سیلی بین در میوه گیاه ماریتیغال می شود.

هنگام کاشت گیاهان در زمین های دائمی، ابتدا باید به مطالعه بافت خاک از نظر مقادیر هوموس، شن، رس، سیلت و غیره پرداخت و بافتی از خاک را که مناسب با رویش گیاه مورد نظر باشد برای کاشت آن گیاه انتخاب نمود، سپس به مطالعه عناصر و مواد غذایی (میکروالمان ها و ماکروالمان ها) موجود در آن پرداخت.

در رابطه با تأثیر خاک در باروری رازیانه، تحقیقات نشان داده است بافت مناسب خاک برای کاشت رازیانه، بافت لومی شنی است.

بنابراین اثر افزودنی مواد غذایی بر محصولات متابولیتی و دارویی، نه تنها به وضع خاک بلکه به گونه گیاه و مکان کشت آن نیز بستگی دارد و با توجه به تمام جهات، باید اقدام به افزودن مواد غذایی مورد نیاز گیاهان به خاک نمود. در غیر این صورت، میزان مطلوب از محصول، حاصل نخواهد شد.

خصوصیات شیمیایی خاک نظیر pH نیز برای کاشت گیاهان مهم است و همواره باید مورد نظر باشد. گیاهان دارویی معمولاً قادر به تطبیق در طیف کم و بیش وسیعی از pH خاک می باشند. اکثر گیاهان دارویی قادرند بدون هیچگونه زیانی به مواد مؤثره و همچنین اختلالی در رشد، تغییرات pH را تا به اندازه 1.5 تا 2 به خوبی تحمل کنند و همچنان به حیات خود ادامه دهند. پی اچ مناسب خاک از نظر کاشت برای رازیانه 6.6 ، برای بنگ دانه (بذرالبنج) 6.4 تا 7.9 ، برای بابونه 7.3 تا 8.1 ، برای شیرین بیان 5.5 تا 8.5 اعلام شده است.

مکان رویش:

تأثیر طول جغرافیایی بر رشد و نمو و همچنین بر میزان و کیفیت مواد مؤثره دارویی، توسط تعداد زیادی از محققان مورد مطالعه قرار گرفته است. به عنوان مثال بر اساس مطالعاتی که بر روی آگلیکون های موجود در پیکر رویشی گونه ای تاجریزی ( Solanum dulcamara ) انجام داده اند، معلوم شده مقدار اجزای تشکیل دهنده آگلیکون ها در طول های مختلف جغرافیایی در گیاه مذکور، متفاوت است.

تحقیقات نشان می دهد که منطقه کاشت، اثر معناداری بر باردهی زعفران دارد و عملکرد کمی و کیفی این محصول (به جز خاصیت عطر) در منطقه نیشابور بیشتر و بهتر از زعفران های تولید شده در منطقه فردوس در استان خراسان بوده است.