فرهنگستان زبان فارسی این گیاه را «خالواش» و «نعناخالواش» نامیده و در توصیف آن آوردهاست: گونهای نعنا به شکل خوابیده یا خیزان با ساقههای متعدد و پوشیده از کرکهای متراکم و گسترده؛ پهنک برگها تخممرغی، به طول ۵ تا ۲۰ میلیمتر و حاشیهٔ صاف یا کموبیش دندانهدار است و گلآذین آن دارای چرخههای کروی و گلهای غالباً بنفش و بهندرت سفید است که با فاصله از یکدیگر و پرشمار در محور برگها و در طول ساقه قرار گرفتهاند.
محتویات ۱ کاربرد در آشپزی و پزشکی۲ سمشناسی۳ خواص پونه۴ کاربردهای پونه۵ فواید پونه۶ مقدار مصرف۷ ترکیبات شیمیایی۸ پانویسکاربرد در آشپزی و پزشکیدر یونان باستان و در روم قدیم کاربرد داشته و یونانیان برای معطر کردن شراب از آن استفاده میکردند. در کتاب آشپزی رومیان (اِپیسوس)∗ این گیاه را به همراه پونه کوهی و انجدان رومی و گشنیز در بسیاری از دستورهای غذائی بکار میبردند. امروزه مصرف کمی در آشپزی دارد.
هرچند روغن پونه بسیار سمی است، اما مصرف این گیاه بصورت تازه وخشک متداول است. مهاجرین اولیه در آمریکا از پودر خشک شده آن برای دفع حشرات استفاده میکردند. در تاریخچه انجمن سلطنتی لندن خاطرنشان شدهاست که این انجمن استفاده از پونه را برای کشتن مار زنگی پیشنهاد دادهاست.[۱]
مصرف داروئی آن بیشتر برای خاصیت آرامبخشی و رفع سوءهاضمه و روانکننده عادت ماهانه، و گاهی برای تسریع سقط جنین بودهاست.[۲] همچنین کاهش نفخ معده را نیز، از خواص آن ذکر میکنند.[۳] دم کرده برگ و گل آن در دلدرد∗ و آنفلوآنزا مؤثر است.[۲]