بروکلی (Broccoli) از گیاهانیست که برای پرورش در باغچه مناسب است. گلچههای تازه برش خورده بروکلی غنی از ویتامینها و مواد معدنی هستند. مزه بروکلی به صورت خام و کمی بخارپز شده در سالاد بسیار خوب و دلپذیر است و میتوانید راحت آنها را فریز هم بکنید.
اگر نوعی از بروکلی را انتخاب کنید که گلچههای جانبی زیادی تولید میکنند مثل " DiCicco" و " Waltham "؛ میتوانید از هر بوته آن چند بار محصول برداشت کنید. بروکلی چینی و بروکلی raab خیلی سریع رشد میکنند، شما میتوانید جوانه، ساقه، برگها و همه جای انواع بروکلی سرمادوست -که بوتههای ترد و کوچکی تولید میکنند- را بخورید.
کاشت بروکلی
بروکلی نور کامل خورشید را ترجیح میدهد، ولی در مناطق گرم کمی سایه میتواند از دانه دادن گیاه جلوگیری کند. خاکی غنی با زهکشی خوب و مقدار زیادی کمپوست برای گیاهان خود فراهم آورید.وقتی گلچههای بروکلی شروع به شکل گرفتن کردند، روزها و شبهای خنک برای آنها ضروریست؛ بنابراین سعی کنید قبل از اینکه هوا گرم شود، بروکلیهایتان بالغ شده باشند. باغبانان بیشتر مناطق میتوانند هم در بهار و هم در پاییز محصول خود را برداشت کنند. در بهار نوعی از بروکلی را انتخاب کنید که زود رشد میکند (مثل Packman). در مناطقی که زمین در زمستان یخ نمیبندد، میتوانید از نوعی استفاده کنید که دیر به بلوغ میرسد (مثل Marathon).
اگر میخواهید خودتان جوانه بروکلی پرورش دهید، 7 تا 9 هفته قبل از آخرین یخبندان دانههای خود را بکارید. بهطورمعمول دانههای بروکلی طی 4 تا 5 روز جوانه میزنند. بعد از جوانه زدن دانهها، گلدان را در جایی که نور آفتاب یا نور لامپ به آن بخورد، قرار دهید و دما را بین 15.5 تا 18 درجه سانتیگراد نگه دارید. خاک را نمدار نگه دارید ولی آن را مرطوب نکنید. چه خودتان جوانهها را پرورش دادید و چه آنها را خریدید، برای جلوگیری از رشد زودرس گلچههای بروکلی، قبل از انتقال جوانهها به باغچه مطمئن شوید که اندازه مناسبی دارند؛ یعنی باید 15 سانتیمتر ارتفاع و 2 تا 4 برگ کامل داشته باشند.
قبل از انتقال آنها به بیرون از خانه، آنها را به آب و هوای سردتر عادت دهید. بروکلیهای جوان را 3 تا 5 سانتیمتر عمیقتر از چیزی که در گلدان کاشته بودید، در باغ بکارید. فاصله بین بروکلیها باید 30 تا 60 سانتیمتر باشد و در ردیفهایی با فاصله 60 تا 90 سانتیمتر کاشته شوند. اگر فاصله بین بروکلیها را کم بگیرید، گلچههای آن کوچکتر میشوند. خاک را محکم کنید و خوب به گیاهان خود آب بدهید.برای اینکه محصول خوبی داشته باشید باید دمای هوای محیط را برای بروکلیهای جوان، یکنواخت نگه دارید. اگر بروکلیهایتان برای دورهای طولانی در شب در دمای 1- درجه سانتیگراد و در روز بین 10 تا 15 درجه سانتیگراد باشند، گلچههایی نابالغ و کوچک تولید خواهند کرد. برای جلوگیری از این مورد، در هوای سرد گیاهان خود را با پوشش پلاستیکی بپوشانید. هوای گرم هم باعث میشود بروکلیها زود دانه بدهند.اگر میخواهید در پاییز بروکلی پرورش دهید، میتوانید در شهریور یا مهر ماه، پرورش جوانهها را داخل خانه شروع کنید یا دانهها را مستقیم در خاک باغچه خود بکارید. اگر در مناطق سردسیر زندگی میکنید، اواخر پاییز دانهها را بکارید تا بهار آنها را برداشت کنید.
راهنمای پرورش کلم بروکلی
شرط اصلی پرورش بروکلیهای خوب این است که رشد آنها را پیوسته زیر نظر داشته باشید. 2 تا 3 هفته بعد از جابهجایی بروکلیها، روی خاک آنها را با کمپوست خیس خورده بپوشانید یا اطراف آنها پودر ماهی بریزید و خوب به گیاهانتان آب بدهید. تا یک هفته قبل از برداشت، این کار را هر ماه انجام دهید. این کار باعث میشود گلچههای بروکلیهایتان ترد و بزرگ شوند و در نتیجه بتوانید تا هوا گرم میشود یا زمین یخ میبندد (آخر فصل بروکلی)، آنها را برداشت کنید.
وقتی دمای هوا در روز از 24 درجه سانتیگراد بالاتر رفت، لایه ضخیمی از مالچ ارگانیک روی خاک سرد ریخته و رطوبت آن را حفظ کنید. بروکلی به 2.5 تا 3.5 سانتیمتر آب در هفته احتیاج دارد. کم آبی باعث زمخت شدت ساقهها میشود، پس فراموش نکنید: در آب و هوای خشک خوب به گیاهان خود آب دهید. اگر پاییز است، به طور یکنواخت و کم به آنها آب دهید.
انواع مالچ را اینجا ببینید و شناخت خود را نسبت به این محصول مغذی برای گیاهان بیشتر کنید.
مشکلات کاشت بروکلی
نسبت به دیگر گیاهانی که از خانواده کلم هستند، بروکلی کمتر به آفات مختلف مبتلا میشود البته در کل محصولات پاییزه نسبت به بهاره کمتر درگیر مشکلاتی از قبیل آفت میشوند. بروکلی میتواند مبتلا به آفاتی چون شته، کرم کلم، کرم حشره کلم, کرم ابریشم و سوسکهای ریز پرنده شود.آفات دیگر نیز شامل حلزون، هیرهها و کفش دوزکها میشوند. لازم به ذکر است که هیرهها جانورانی از شاخه بندپایان و از خانواده عنکبوتها هستند. هیرهها به همراه کنهها به زیر مجموعه کنهسانان تعلق دارند.
حلزونها برگهای بروکلی را میجوند. هیرهها آفاتی ریز به رنگ قرمز یا سیاه هستند؛ تغذیه آنها از برگهای بروکلی باعث میشود لکههای زردی روی برگها به وجود بیاید. این آفات و حتی کفشدوزکها را هم میتوانید با فشار آب شدید، از روی گیاه جدا کنید یا روی آفات، محلول حشرهکش اسپری نمایید. رهایی از شر آفات باغ و باغچه را اینجا مشاهده کنید.
آفات و بیماریها
خیلی کم پیش میآید که بروکلی به بیماری مبتلا شود. بیماری ساقه سیاه (Black leg) لکههای تیرهای روی برگ و ساقهها ایجاد میکند. نشانههای بیماری پوسیدگی سیاه Black rot - نوعی فساد یا پوسیدگی سیاه رنگ میوه و سبزیست که مسبب آن انواعی از کپک Alternaria و گاهی Ceratostomella ،Physalospora و سایر عوامل کپک هستند - در این بیماری برگهای گیاه زرد شده، رگههای تیرهای نیز روی آن دیده میشود. با کشت خوب و عوض کردن محل کاشت محصولات در هر فصل، از ابتلای گیاه به این بیماریها جلوگیری کنید.
در صورتی که گیاهتان زرد و ضعیف شده و شکل ریشههای آن بد شکل شده است، نشانههای بیماری "club root" که آفت گیاهان خانوادهی کلم است و عامل ایجاد آن کپک لزجی به نام Plasmodiophora brassicae است. این بیماری گیاه مبتلا را از بین ببرید. محصولات بعدی خود را در قسمت دیگری از باغ و باغچهتان بکارید و قبل از کاشت بروکلیها به خاک آهک بزنید تا pH آن را به حدود 7 برسانید.
بیماری لکه برگ (Leaf spot) به صورت لکههای بزرگ و پر آب بروز پیدا میکند که به رنگ قهوهای یا خاکستری مایل به بنفش هستند. پژمردگی قارچی (Fusarium wilt) باعث میشود برگهای پایینی بروکلی زرد شده و بیفتند و گلچههای آن تلخ شده و به خوبی رشد نکنند. برای جلوگیری از انتشار این بیماریها، بروکلیهای مبتلا را از بین ببرید.
برداشت
قبل از شروع یخبندان و زرد شدن بروکلیها، برداشت را شروع کنید. درست زیر جایی را که ساقهها شروع به جدا شدن میکنند، ببُرید. وقتی سر اصلی بروکلی را برداشت کردید، گلچههای ترد جانبی دیگری شروع به رشد میکنند. به برداشت ادامه دهید تا گیاهتان به تولید گلچه ادامه دهد. این روند ادامه دارد تا وقتی که هوا خیلی سرد یا خیلی گرم شود. بروکلیها را کنسرو و فریز و ترش کنید یا میتوانید برای 2 هفته آنها را در یخچال نگه دارید. ممکن است موقع برداشت متوجه کرم کلم و لارو شاپرک نشوید و این موجودات وارد بروکلیهای پخته شوند. برای جلوگیری از این اتفاق، قبل از پخت بروکلیها را برای 15 دقیقه در آب گرم و مقدار کمی سرکه بخیسانید تا این موجودات بیرون بیایند