ترب

"ترب" یک گیاه قدیمی بوده که اصل آن خاور نزدیک است. طول دوره رویش ترب در انواع آن فرق دارد. در ترب های زودرس حدود 50 روز، انواع تابستانه (متوسط رس) حدود 70 روز و در انواع دیررس (پاییزه و زمستانه) تا 120 روز است.

ترب از خانواده چلیپاییان (Brassicaceae) است و نام علمی آن از دو کلمه یونانی Rhaphanus به معنی سریع الرشد و sativus به معنی ریشه مشتق شده است. بنابراین از نام علمی آنها می توان پی به گیاهانی برد که ریشه آنها در زمان کوتاهی رشد می کند. ترب از تلاقی گونه های خودرو و گونه R. maritimus با ریشه ضخیم به دست آمده است. تربچه از ترب به دست آمده است.

از نظر گیاهشناسی قسمت ضخیم خوراکی ریشه در ترب از دو قسمت ریشه و هیپوکوتیل و در بعضی انواع نیز از سه قسمت ریشه، هیپوکوتیل و ساقه اصلی تشکیل شده است. ترب از لحاظ مصرف گیاهی است یکساله ولی برای تهیه بذر جزو گیاهان دوساله محسوب می شود. طول ریشه این گیاهان به بیش از 40 سانتیمتر نیز می رسد و شکل آن نسبت به انواع گرد، مخروطی، کشیده و یا استوانه ای متفاوت است.

ترب و تربچه جزو گیاهان روزبلندند و برای گل دادن نیاز به روزهای بلند تابستان دارند. این گیاهان در گرما نیز گل و بذر تولید می کنند. گل ها دارای 4 کاسبرگ، 4 گلبرگ، 6 پرچم و 2 مادگی هستند که به رنگ های سفید و یا بنفش ظاهر می شوند. میوه این گیاهان از نواع غلافدار است و طول آن در بعضی از انواع تا 25 سانتیمتر نیز می رسد. برگ های این گیاهان در ابتدا صاف است ولی در مراحل بعدی پرزدار می شود. 

آب و هوی خشک، خشکی خاک، کمبود مواد غذایی و تابش زیاد آفتاب نیز برای این گیاه مناسب نیست و باعث خشکی و پوک شدن ریشه و طعم تند آن می گردد. در بعضی اوقات این شرایط نامناسب باعث می شوند که ترب قبل از موعد به گل و بذر بنشیند. اختلاف دمای شب و روز در مدت پرورش این گیاه نباید از 7 درجه سانتیگراد بیشتر باشد. 

مرحله زایشی با بهارش انجام می گیرد و با روزهای بلند شدت می یابد. بهارش در دمای بین صفر تا 18 درجه سانتیگراد بوجود می آید ولی بیشترین تأثیر در دمای 5 تا 9 درجه سانتیگراد است. به نظر Tashima زمان مؤثر بهارش در ابتدای جوانه زنی است، در صورتی که Krug و Liebig طی آزمایشی ثابت کردند که حساسیت این گیاه به بهارش از ابتدای جوانه زنی تا 3 هفته بعد از آن یکسان است و هیچگونه تأثیری بر روی گلدهی این گیاه ندارد. پس از بهارش گلدهی گیاه طی روزهای طولانی شدت می یابد. گرمای زیاد باعث از بین بردن بهارش می شود. 

این گیاه را می توان در هر خاک کودی کشت نمود ولی خاک های سبک و پوک همراه با مواد آلی برای آن مناسب است. در زمین های خیلی شنی، گیاه خشبی شده و طعم تندی می گیرد و در زمین های خیلی رسی نیز ریشه گیاه شکل اصلی خود را حفظ نمی کند و دارای انشعابات ریشه ای می گردد. بنابراین کشت ترب در زمین هایی که دارای مواد غذایی و آب کافی است توصیه می شود. 

ارزش غذایی:

ارزش غذایی این گیاه به علت حد متوسط املاح معدنی و ویتامین ها در آن از نظر فیزیولوژیکی دارای اهمیت چندانی نیست ولی از آنجایی که در آسیای شرقی این گیاه را به صورت پخته و کنسرو شده مصرف می کنند، اهمیت آن از نظر منبع ویتامین ث در زمستان بسیار است. اهمیت غذایی ترب در خواص مختلف طبی و مواد معطر آن است. از زمان های قدیم مصرف ترب برای بیمارانی که به بیماری های جگر، طحال و برونشیت مبتلا هستند، توصیه می شود. ترب مدر بوده و به همین سبب برای بیماری های کلیوی نیز مناسب است. این گیاه در درمان بیماری های قلبی، روماتیسم و یرقان نیز مؤثر است. ویتامین های ث و ب2 و مواد معدنی کافی در ترب وجود دارد. روغن های آلی اتری (تیوسیانات) باعث طعم تند این گیاه می شود. 

هر 100 گرم از ریشه این گیاه حاوی 93.5 گرم آب، 1.1 گرم پروتئین، 0.2 گرم چربی، 1.9 گرم کربوهیدرات، 1.2 گرم مواد سلولزی، 0.4 میلیگرم ویتامین ب6، 0.3 میلیگرم ویتامین ب2، 0.03 میلیگرم ویتامین ب1، 25 میلیگرم ویتامین ث، 0.006 میلیگرم ویتامین آ، 320 میلیگرم پتاسیم، 15 میلیگرم منیزیم، 0.8 میلیگرم آهن، 30 میلیگرم فسفر و 35 میلیگرم کلسیم است.