جابوتیکابا

"جابوتیکابا" درخت میوه ای از خانواده مورد (Myrtaceae) و بومی جنوب شرقی برزیل است. اغلب گونه های جنس Myrciaria بومی برزیل، آرژانتین، پاراگوئه، پرو و بولیوی می باشند. این درخت، میوه هایی سیاه مایل به ارغوانی با پالپی سفید رنگ و خوراکی تولید می کند که از این میوه ها علاوه بر مصرف تازه خوری، در تهیه ژله و نوشیدنی نیز استفاده می شود. نام دیگر این گیاه، "انگور برزیلی" است.

درخت جابوتیکابا یا انگور برزیلی درختی همیشه سبز و کند رشد بوده که ارتفاع آن به بیش از 15 متر نیز می رسد. برگ های جوان سالمونی رنگ و برگ های بالغ به رنگ سبز دیده می شوند.

گل ها به رنگ سفید بوده که به صورت مستقیم روی تنه ی اصلی رشد می کنند. در نواحی غیر بومی ممکن است این درخت فقط یک یا دو بار در سال گل و میوه تولید کند اما در صورت فراهم نمودن شرایط مناسب و ایده آل برای رشد، گل ها و میوه های فراوان در طول سال تولید می شود.

میوه ها از نوع سته ای، به قطر 3 تا 4 سانتیمتر و دارای پوستی ضخیم می باشند. این میوهها شباهت زیادی به نوعی انگور (slip-skin grape) دارند به همین دلیل به آنها انگور برزیلی نیز گفته می شود. میوه ها دارای پوستی ارغوانی مایل به مشکی، ضخیم و گس بوده که گوشتی شیرین به رنگ سفید یا صورتی و ژلاتینی را احاطه کرده اند. هر میوه حدود یک تا چهار بذر بزرگ دارد که شکل بذرها در گونه های مختلف نیز متفاوت است. میوه های این گیاه در نواحی بومی یکی از میوه های محبوب در فروشگاه ها است. گوشت میوه ها حدود 3 تا 4 روی پس از برداشت ممکن است ترش مزه شود که در این صورت از آنها در تهیه مربا، تارت، نوشیدنی و ژله استفاده می شود. به دلیل عمر کوتاه این میوه ها، به ندرت آنها را در فروشگاه های خارج از نواحی بومی می توان مشاهده کرد. 

در برزیل چندین گونه دیگر از این جنس وجود دارند که به نام جابوتیکابا شناخته می شوند مانند گونه های Myrciaria tenella و Myrciaria trunciflora. 

تمام گونه های جابوتیکابا بومی نواحی نیمه گرمسیری بوده و می توانند سرمای مختصر و ملایم را تحمل کنند. برخی از گونه های مرزی نیز می توانند دماهای پایین تر را نیز تحمل کنند. برخی از گیاهان می توانند در دمای 24 درجه فارنهایت یا کمتر نیز زنده بمانند ولی برخی دیگر ممکن است در دمای 27 درجه فارنهایت صدمه دیده و از بین بروند. در سال 1917 در فلوریدا، یک درخت جوان توانست سرمای 18 درجه فارنهایت را تحمل کرده و زنده بماند و فقط برگ ها و شاخه های آن از بین رفتند.

جابوتیکاباها نسبت به انواع مختلفی از خاک ها از جمله خاک های شنی و فقیر سازگاری یافتند. ولی نسبت به خاک های شور یا محلولپاشی نمک مقاومتی ندارند. 

آنها می توانند خشکی ملایم را نیز تحمل کنند. ولی آبیاری منظم سبب باردهی بیشتر درختان در تمام طول سال و افزایش عملکرد خواهد شد.

در برزیل، این گیاه از سطح دریا تا ارتفاعات بیش از 3000 فوتی بالاتر از سطح دریا می روید. 

جابوتیکاباها معمولاً در خاک های عمیق و غنی از مواد غذایی با پی اچ 5.5 تا 6.5 بهترین رشد را خواهند داشت. اگرچه در خاک های قلیایی سازگاری زیادی ندارد، برای رشد در این خاک ها به مالچ پاشی و اسپری مواد غذایی از جمله آهن نیاز خواهد داشت. 

هرس برای این گیاهان ضروری نیست اما با هرس مناسب و پرچینی می توان میوه های بیشتری بر روی تنه اصلی ایجاد کرد.

در طب سنتی به دلیل قابض بودن پوست میوه ها آنها را در آفتاب خشک کرده و به عنوان قابض و نیز درمان خلط های خونی، آسم، اسهال، التهابات مزمن و تهیه محلول های غرغره استفاده می کنند. 

همچنین میوه های این گیاه حاوی چندین ماده آنتی اکسیدانی و ضدسرطانی هستند که یکی از مهمترین آنها "جابوتیکابین" (jaboticabin) می باشد.

گفته می شود که چای جابوتیکابا ویژگی های درمانی دارد که می تواند برای درمان در طیف گسترده ای از موقعیت های طبی مفید باشد. این جوشانده که از پوست خشکیده میوه جابوتیکابا تهیه شده، برای سلامتی بسیار مفید عنوان شده است. غرغره کردن این جوشانده می تواند به رفع گلودرد و تسلی التهاب لوزه ها کمک کند. این جوشانده بصورت متداول می تواند علاجی برای اسهال و مشکلات تنفسی مثل آسم و خلط خونین باشد.

افزایش میزان مصرف آهن در دوران بارداری برای رشد جنین در حال پرورش ضروری است. خوردن میوه جابوتیکابا یا آبمیوه آن از این نظر که منبع بسیار خوب آهن هستند، مفید است.

خوردن میوه یا عصاره آن می تواند راه بسیار آسانی برای محافظت بدن در مقابل عفونت های آزاردهنده باشد. این بخاطر آن است که این میوه منبع فوق العاده ویتامین C است، ماده مغذی که نقش کلیدی را در تقویت سیستم ایمنی بدن بازی می کند. تنها 100 گرم از میوه جابوتیکابا حاوی حدود 22.7 میلیگرم ویتامین C (اسکوربیک اسید) است. در نتیجه خوردن یک مشت از میوه بصورت روزانه می تواند بطرز حیرت آوری روی ارتقاء ایمنی مؤثر واقع شود و سلامت کلی بدن را بهبود بخشد.

علاوه بر خواص درمانی، از درختان کوچک و مینیاتوری این گیاهان که از طریق بذر تکثیر می یابند می توان به عنوان بونسای و گیاهی زینتی استفاده نمود.

ارزش غذایی:

هر صد گرم از میوه های این گیاه حاوی حدود 45.7 کالری انرژی، 87.1 گرم آب، 0.11 گرم پروتئین، 0.01 گرم چربی، 12.58 گرم کربوهیدرات ها، 0.08 گرم فیبر، 0.20 گرم خاکستر، 6.3 میلیگرم کلسیم، 9.2 میلیگرم فسفر، 0.49 میلیگرم آهن، 0.02 میلیگرم تیامین، 0.02 میلیگرم ریبوفلاوین، 0.21 میلیگرم نیاسین، 22.7 میلیگرم اسکوربیک اسید، 1 میلیگرم تریپتوفان و 7 میلیگرم لیزین می باشد.