۱۳۹۵ بیست و هفتم فروردین

مواد تشكيل دهنده بذر واندام هاي داخلي

سازمان هاي گياهان به دو دسته رويشي وزايشي تقسيم شده است. اندام هاي گياه نباتي عبارتنداز:
ريشه، ساقه و برگ است، اندام  رويشي براي حفظ زندگي يك گياه ضروري است.

عوامل موثر دركيفيت دانه:
كيفيت بذر توسط تعدادي از ويژگي هاي ژنتيكي وفيزيولوژيكي، تعيين مي شود.  عوامل ژنتيكي كه مي تواند موثربر كيفيت تاثير گذار باشند عبارتنداز:   
  ژنتيك  
 اندازه دانه
 تراكم غله

ويژگي هاي فيزيكي يا محيط زيست كه عبارتند از:
صدمه درهنگام كاشت واستقرار
شرايط روبه رشد درطول رشد دانه
تغذيه ازگياه مادر
آسيب فيزيكي درهنگام توليد وياذخيره سازي توسط هر ماشين يا آفت.  
رطوبت ودرجه حرارت درطول ذخيره سازي
سن يا بلوغ دانه
زوال دركيفيت بذر ممكن است درهر نقطه اي درمرحله رشد و نمو گياه ويازمان لقاح آغاز شود.

شیوه های تولید دانه (بذر) با کیفیت بالا:
•    نگهداری مناسب بذر و خلوص ژزتیکی
•    زمان بندی مناسب و روش برداشت
•    پردازش مناسب در هنگام خرمن کوبی ،تمیز کردن ،خشک کردن
•    ذخیره سازی دانه و بذر مناسب سیستم های توزیع

عوامل اكولوژيكي تاثير گذار برروي بذرها

خواب بذر :
خواب بذرمي تواند دربخش هاي مختلف از دانه صورت بگيرد،به عنوان مثال دردرون جنين ويا پوشش بذر درگير مي شود. شكستن اين خواب شامل تغييرات درغشا، توسط سيگنال شكست خواب واين به طور كلي تنها درداخل دانه هاي آبدار رخ مي دهد.

عوامل موثر برخواب بذر عبارتنداز:
حضوربرخي ازهورمون هاي گياهي به ويژهabscisic اسيد، كه جوانه زني رامهار مي كند، وgibberellin كه خواب بذر را به پايان مي رساند.

جوانه زنيDicot
بخشي از گياه كه براي اولين بارازدانه پديدار مي شود ريشه جنینی ،ريشه چه يا ابتدائی ناميده مي شود.
اين بخش براي تبديل شدن به نهال درزمين لنگر انداخته وشروع به جذب آب مي كند، وپس از جذب آب از ريشه، ساقه جنينی از دانه پديدار مي شود جنين، از سه بخش اصلي لپه(برگ بذر)  بخش ساقه زير لپه( hypocotyl ) وبخشی از ساقه دربالاي لپه ( epicotyl ) تشكيل شده است.

عوامل موثر درجوانه زني بذر:
جوانه زني بذربستگی به شرايط داخلي وخارجي دارد. مهم ترين عوامل خارجي عبارتند از درجه حرارت، آب اكسيژن ونور وياتاريكي .
آب :
براي جوانه زني مورد نياز است.دانه هاي بالغ اغلب به شدت خشك ونياز به مقدار قابل توجهي آب دارند

اكسيژن:
 در تنفس هوازي استفاده مي شود منبع اصلي انرژي نهال تا رشد برگ است.  اكسيژن يك گاز درجواست كه درفضاهاي منافذ  خاك يلفت مي شود واگر يك دانه بيش ازحد عميق درداخل خاك از آب اشباع شده است به خاك سپرده مي شود.

دما: برسوخت وساز سلولي ونرخ رشد تاثير مي گذارد.
 دانه هاي بسياري ازگياهان دردماي كمي بالاتر از اتاق درجه حرارت 60-75 شروع به رشد كردن مي كنندوبرخي دردماي كمي بالاي انجماد شروع به رشدكرده برخي ازدانه ها جوانه زني شان زماني ست كه خاك سرداست 18-40 وبرخي هنگامي كه خاك گرم است  
   76-90  برخي از دانه ها نياز به قرار گرفتن درمعرض هواي سرد براي شكستن خواب رادارند. بیشتر سبزیجات مشترك سالانه درجه حرارت مطلوب براي جوانه زنيشان بين75-90است، هرچند بسياري ازگونه ها (تربچه يااسفناج مي توانند دردرجه حرارت هاي خيلي پايين ترتا نزديك40 رشدكنند). درجه حرارت هاي كمتر از حد مطلوب منجربه كاهش ميزان موفقيت وجوانه زدن در دوره هاي طولاني تری است.


تاثير زئوليت(كودهوشمند) درگياه ومحيط زيست
كودهای زئوليتي بدليل اختلاف فشار اسمزي، خاصيت تبادل يوني وايجاد بالانس بين زئوليت ومحيط خارجي قادرند تشخيص دهند كه يك گياه در چه زماني بر چه مواد مغذي نيازدارند ودرزمان مناسب ان ماده رابراي استفاده گياه آزاد مي كنند.
اثرات  اكولوژيكي زئوليت
كاربردژئوليت به خاكهاي كشاورزي باعث عدم آلودگي آبهاي تحت الارضي براثركودهاي شيميايي مي گردد وعناصرسمي سنگين را به دام مي اندازد- وخصوصا ازرشد سموم بخصوص افلاتوكسين در خاك،ساقه وبرگها ومحصول بدست آمده جلوگيري مي كند. نتيجه اين عملكرد نه تنها باعث تهيه محصولات كشاورزي سالم تر ودرنتيجه سلامت غذایی جامعه مي شود بلكه كاهش حضور اين سموم دربرگ ها، ساقه ها ودانه ها ومصرف آن ها توسط دام ها وهم چنين افزودن زئوليت به غذاي حيوانات باعث توليد پروتئين سالم تر مي گرددكه منجر به تغذيه سالم جامعه مي شود.
تاثير زئوليت درگياه:
•    جلوگيري از سوختگي ريشه گياهان وبهبود ريشه وگياه
•    افزايش ضريب جذب گياه
•    عامل رشد وتقويت گياه
•    افزايش مقاومت گياه درمقابل فساد وبيماري ها
•    بهره بردن گياه ازتمام عناصر موجود خاك به دليل بالا بودن خاصيت تبادل يونی زئوليت
•    افزايش ارتفاع شاخ وبرگ،تعداد پنجه ها واشعابات گياهان ودرختان


 

روش هاي پيشگيري از خسارات آفات درگلخانه:
افزايش سريع جمعيت آفات درگلخانه گاهي اوقات آن چنان غافلگیر كننده است كه تنها يك مديرت كار آمد مي تواند از خسارت آن ها به محصول جلوگيري كند. براي كنترل آفات درگلخانه استفاده بي رويه ازسموم دفع آفات راه حل مناسبي نیست وبه هیچ وجه توصيه نمي شود. مديريت صحیح آفات گلخانه به مراتب آسان تر وكم هزينه تر از روش هاي مبارزه با آفات پس از ظهور آن ها درگلخانه است.

 
مراحل توليد نشاء وكاشت:
دراين مرحله مي توانيد از  تله هاي زرد چسبنده به ابعاد8x13 سانتي متر (يك تله براي هر50 تا100 متر مربع)  براي رديابي اوليه مگس ها استفاده كنيد.اين تله ها مي بايست درطول راهروهاي داخل گلخانه،نزدیک دروپنجره ها ومحل هاي ورودي هوا نصب شود وحداقل هفته اي يك بار مورد بازديد قرار گيرد وبوته هاي نشاء يا گياهچه ها را به صورت هفتگي از نظر وجودكنه ياشته بررسي كرد. وجود كنه هاي تارعنكبوتي را ازطريق مشاهده مستقيم آن ها بر روي گياه يا مشاهده آثار خسارت آن مشاهده نمود.
دراثر تغذيه كنه هاي دونقطه اي (كنه هاي تارعنكبوتي) نقاط زرد رنگي درسطح برگ بوجود مي آيد.
شته ها بيشتر در زير برگها يااطراف جوانه هاي رويشي وزايشي گياه مستقر مي شوند.
علف هاي هرز مي توانند منبع مهمي براي استقرار حشرات وكنه ها درطول سال باشند بنابراين بايد كليه علف هاي هرز داخل واطراف گلخانه رانابود كند. وازقراردادن هرگونه گياه زینتي دراطراف نشاها يا گياهچه هاي جوان خودداري كنيد زيرا اين نوع گياهان نيز مي توانند به صورت منبعي براي استقرار آفات عمل كنند.

 

مرحله توليدمحصول:
•    كليه بقاياي گياهي را ازمسير راه روها ومسير آبياري به سرعت جمع آوري كنيد وهرکوده زباله را از داخل ويا نزديك گلخانه جمع آوري كنيد.  
•    براي جلوگيري از گل آلوده شدن ومرطوب شدن سطح خاك كه محل مناسبي براي تكثير مگس هاي پوسيده خوار ايجاد مي كند. خاك را به خوبي زهكشي كنيد.
•    هرگز گياهان متفرقه مانند انواع  گياهان زينتي ودرختچه ها را داخل گلخانه ها قرار ندهيد چراكه اين ها  بعنوان پناه گاه هاي جايگزين براي حشرات، كنه ها وساير آفات عمل مي كنند .
•    حداقل يك محوطه به پهناي 10متر فضاي عاري از هرگونه گياه يا چمن زنی شده در اطراف گلخانه ايجاد كنيد.
مرحله پايان: برداشت محصول
درصورتي كه بوته به حشرات وكنه هاي آفت آلوده شده باشد بلافاصله پس از آخرين برداشت محصول وقبل از حذف بوته ها اقدام به مبارزه با آفت نماييدتا جمعيت انتقالي آفت به حداقل برسد.
روش هاي مبارزه با آفات دراين مرحله مي تواند شيميايي ويا غيرشيميايي باشد.
پس از مصرف آفت كش ها وقبل از ورود به داخل گلخانه ازانجام تهويه مناسب وكافي در داخل گلخانه اطمنيان حاصل كنيد.
درجه حرارت هاي بالا به صورت يكنواخت وسراسري حداقل به ميزان 40 درجه سانتي گراد ورطوبت نسبی کمتر از50 درصدبه مدت حداقل 3تا4 روز حشرات وكنه ها رابه طور موثري كنترل خواهد كرد.
 

روش هاي مختلف ضدعفوني بستر كشت

ضدعفوني خاك بااستفاده از بخار:
دراين روش بهتر است خاك تا عمق 15تا20 سانتي متر به خوبي زيرورو شده در رطوبت آن درحد مناسبي باشد
از دما سنج هاي خاك براي اطمينان از گرم شدن خاك درحدود 80 درجه سانتي گراد وبه مدت 30 دقيقه اطمينان كنيد اگر درجه حرارت يا مدت زمان آن افزايش يابد ممكن است مشكلاتي از قبيل افزايش املاح يا از بين رفتن آمونياك خاك پيش بيايد.

ضدعفوني خاك با استفاده از گاز هاي شيميايي:
گاز متیل برومايد: به عنوان مرسوم ترين ماده شيميايي جهت ضد عفوني خاك به كار مي رود.گاز دهي مي بايست درخاكي كه حداقل تا عمق 15 سانتي متر به خوبي زير وروشده است وحرارت آن حداقل 15 درجه سانتي گراد بوده وازرطوبت مناسبي برخوردار است انجام شود.پس از گازدهي خاك مي باسيت به خوبي به مدت 3تا7 روز هوا دهی شود.
متیل برومايد نبايد قبل ازكشت محصولاتي كه برگهاي آن مورد استفاده قرار مي گيرد مانند كلم استفاده شود زيرا برومايد بيش تر دربرگها وساقه هاي گياه تجمع پيدا مي كند. براي ضدعفوني خاك بخار دادن مزيت بيش تري نسبت به گاز دهي دارد زيرا علاوه برنابودي اكثر آفات بااين روش هيچ اثر سمي پس از مصرف خود بجاي نمي گذارد. وكشت محصول مي تواند بلافاصله پس از سرد شدن خاك وآبياري انجام شود.

ضدعفوني خاك بااستفاده از انرژي خورشيدي:
 بااستفاده از انرژي خورشيدي به عنوان يك منبع انرژي ارزان مي توان تاحد بسيارزيادي آفات وعوامل بيماري زاي خاك زي وبذرعلف هاي هرز را نابود كرد. بهترين زمان براي اين كار ماهای گرم تابستان است مانند دو روش قبل بهتر است زمين قبل از اجراي روش به خوبي زير ورو شده ورطوبت آن درحدمناسبي باشد سپس سطح خاك بوسيله يك لايه بدون درز از جنس پلاستيك شفاف كه ازآن نور عبور كند پوشانده مي شود.براي بررسي بهتر تغيرات درجه حرارت درعمق هاي مختلف بهتر ازدماسنج هاي خاك استفاده كرد وقبل ازكشيدن پلاستيك روي خاك مقداري كود دامي تازه باخاك مخلوط شودتااثر آفت كشي اين روش افزايش يابد.

مواد معدن تشكيل دهنده بذرها
1 سولفات پتاس
پتاسيم نقش مهمي درفتوسنتز وساخت كربوهيدرات ها دارد اين عنصر فعال كننده ي  سيستم هاي آنزيمي گياه است ونقش مهمي درتعرق گياهي وآب موجود درسلول هاي گياه دارد. درمقايسه با فسفر پتاسيم درمقادير بيش تري درانواع خاكها يافت مي شود.
شكل قابل جذب پتاسيم بصورت يون k+1 مي باشد
كودهاي شيميايي پتاسه بصورت سولفات پتاسيم با 5/41%،نيترات پتاسيم، كلروپتاسم و.... مي باشند.
گياهان به مقدار زيادي پتاسيم احتياج دارند ومعمولا پتاسيم از سطح خاك گرفته ودرريشه ها ذخيره مي كنند. پتاسيم درسطح رويي خاك ازغلضت بالايي برخورداراست. برگردان كردن خاك سطحي وشخم ساليانه بستر خاك به افزايش سطح پتاسيم خاك درمحدوده ي ريشه كمك مي كند. ازنتايج ملموس خاكپوش هاي دوره اي درباغات انار ساوه افزايش سطح پتاسيم خاك مي باشد.
2 -بور :B203
بور درنقاط رشد ودربافت هاي مريستمي گياه موجود است. اين عنصر درپديده هاي گل دهي، ميوه دهي،متابولسيم ازت، حركت وعمل هورمون ها وتقسيم سلولي دخالت دارد. ونقش بارزي دررشد لوله گرده داشته واثر تحريك كنندگي درجذب اكسيژن وقندبراي جوانه زني دانه گرده ها دارد.اين عنصر درخاك بصورت اسيد بوريكH3BO3 موجودبوده وبهمين صورت نيز جذب گياه مي گردد.بدشكلي ميوه ها،ترك خوردگي پوست، سخت شدن ميوه وبروز شكاف درپوست درخت از علائم كمبود مي باشد.
3سولفات آمونيوم( ازت 21%)
ازت  فراوانترين عنصر موجود درجومي باشد. ودربين عناصر پرمصرف ترين عنصر بوده كه بصورت يون هاي نتيراتNO3-1 وآمونيوم NH4+1واورهCH4N20 ازطريق ريشه ها جذب وپس ازانتقال به برگها در سنتز اسيدهاي آمينه دخالت وسپس پروتئين ها را مي سازند.
 ازت رشد رويشي درخت را تحريك مي كند ودرصورت مصرف زياد منجر به ايجاد بافت هاي نرم وافزايش پاجوش وتنه جوش دردرخت شده. ازت خاك از دومنبع كودهاي آلي وشيميايي تامين مي گردند. كودهاي حيواني وكودهاي سبز عمده ترين منابع آلي تامين ازت مي باشند. اوره متحرك وعليرغم جذب آسان مي تواند با آبشويي از دسترس خارج شود اما آمونيوم بار مثبت دارد ومثل سايركاتيونها جذب ذرات خاك مي شود. وتحرك وآبشويي آن كم است.
فسفر:
فسفر كه تشكيل دهنده تمام بافت هاي گياهي است دربخش هاي جوان، گل ها وبذرها به مقدار زيادي وجود دارد. وجود اين عنصر براي تقسيم سلولي ونمو بافت هاي مريستمي ضروري است. فسفر عنصر تشكيل دهنده بسياري ازتركيبات مانند اسيدهاي نوكليئك، فسفر لپيدها وكوآنزيم هايي مانند آدنوزين تري فسفات مي باشد.
لكلسيم:
اين عنصر به شكل يون Ca+2 ازمحلول خاك يا كمپلكس هاي رس جذب ریشه مي شود.كلسيم عنصر بسيارمهمي براي نمو ريشه  واعمال آن است ودرتقسيم سلولي نقش داشته واجزاي تشكيل دهنده كروموزوم مي باشد ونقش تنظيم كننده درتنفس گياه را دارا مي باشد وهم چنين لكلسيم بطور عمده دربرگها موجود مي باشد، بذر وميوه ها نيز حاوي مقادير زيادي ازاين عنصر مي باشد.