چگونه گل ختمی دارویی پرورش دهیم؟

تحقیقات نشان می دهد که کودهای حیوانی پوسیده نقش عمده ای در افزایش عملکرد برگ، ریشه و مواد مؤثره این گیاه دارد. از این رو توصیه می شود در فصل پاییز، هنگام آماده سازی زمین، 20 تا 30 تن کود حیوانی پوسیده به زمین اضافه شود.  

به علت وجود مواد مؤثره در اندام های مختلف مانند گل ها، برگ ها، شاخه های جوان و ریشه ها در زمان مناسب نسبت به برداشت هر یک باید اقدام کرد.

برگ ها را در طول تابستان باید برداشت کرد. پس از برداشت، آنها را خشک و بسته بندی می نمایند. از هر چهار تا شش کیلوگرم برگ تازه، یک کیلوگرم برگ خشک به دست می آید.

در تیرماه هنگامی که گیاه در مرحله گلدهی است، پیکر رویشی گیاه را از فاصله 10 تا 20 سانتیمتری از سطح زمین باید برداشت کرد. با آبیاری منظم و به موقع، گیاهان مجدداً شاخ و برگ های جدیدی تولید می کنند، به طوری که فصل پاییز (شهریور – مهر که به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد) محصول را برای دومین بار می توان برداشت کرد. پس از برداشت اندام های یاد شده، آنها را باید خشک کرد. برای خشک کردن گل ها، شاخه های جوان و برگ ها می توان از سایه و نسیم ملایم باید یا از خشک کن های الکتریکی استفاده نمود. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن آنها توسط خشک کن های الکتریکی 40 تا 50 درجه سانتیگراد است. از هر هفت کیلوگرم گل تازه، یک کیلوگرم گل خشک به دست می آید.

برداشت ریشه ها – در صورت مساعد بودن هوا – در فصل پاییز سال دوم رویش انجام می گیرد. چنانچه هوا نامساعد باشد، در اوایل بهار نیز می توان ریشه ها را برداشت کرد. پس از خارج کردن ریشه ها از خاک، آنها را باید تمیز و ریشه های فرعی و سایر قسمت های پوسیده را از آن جدا کرد. ریشه های ضخیم، نرم و ریشه هایی که مقدار کمتری ریشه های فرعی دارند، از نظر کمیت و کیفیت مواد مؤثره مطلوبی هستند و در صنایع دارویی از اهمیت خاصی برخوردارند. پس از شستن ریشه ها با آب جاری، پوست آنها را باید جدا کرد، سپس آنها را قطعه قطعه (به قطعات 15 تا 20 سانتیمتری و ضخامت 1.5 سانتیمتری) و خشک نمود. رطوبت مجاز در ریشه های خشک شده 12 درصد است.

برای خشک کردن ریشه ها می توان از خشک کن های الکتریکی با دمای 35 تا 40 درجه سانتیگراد استفاده کرد. از هر چهار تا پنج کیلوگرم ریشه تازه، یک کیلوگرم ریشه خشک به دست می آید.

عملکرد سالانه ریشه خشک، یک تا یک و نیم تن در هکتار، عملکرد برگ خشک 0.4 تا 0.5 تن در هکتار و مقدار محصول گل خشک 0.08 تا 0.1 تن در هکتار است.